Thơ 8 chữ là thể thơ gì?

Thể thể thơ tám chữ, hay còn gọi là bát ngôn, là một dạng thơ có mỗi dòng chứa 8 chữ, với sự biến đổi nhịp điệu đa dạng. Được chia thành nhiều đoạn với số câu không cố định, thể thơ này thường phân thành nhiều khổ, mỗi khổ bao gồm 4 dòng và thường sử dụng các kỹ thuật gieo vần phổ biến.

Vậy là chúng ta đã giải đáp được câu hỏi về thể loại thơ bát ngôn. Còn thơ bát ngôn tứ tuyệt là gì? Đây là dạng thơ gồm 4 câu, mỗi câu có 8 chữ.

Trong thơ tám chữ, yếu tố “nhạc” đóng vai trò quan trọng. Câu thơ trong bài thơ này thường tạo ra âm điệu du dương, lôi cuốn.

Thể thơ 8 chữ bắt đầu xuất hiện từ những năm 1930-1940 trong phong trào thơ mới tiền chiến

Nguyên tắc bằng – trắc đối với thể thơ 8 chữ

Nguyên tắc của việc sắp xếp âm điệu trong thể thơ 8 chữ là một yếu tố quan trọng. Nếu chữ cuối cùng của một dòng thơ có thanh trắc, thì chữ thứ ba cũng cần phải có thanh trắc, và chữ thứ năm phải là thanh bằng. Ngược lại, nếu chữ cuối cùng có thanh bằng, thì chữ thứ ba cũng phải là thanh bằng, và chữ thứ năm và thứ sáu phải là thanh trắc.

Một phân tích chi tiết về nguyên tắc bằng – trắc như sau:

1. Với những câu có chữ cuối là thanh trắc, chữ thứ ba cũng phải là thanh trắc, và các chữ thứ năm hoặc thứ sáu phải là thanh bằng:
   • Ngắt câu chữ thứ năm: x x T (b) B x x T
   • Ngắt câu chữ thứ sáu: x x T x (b) B x T
2. Trong những câu có chữ cuối là thanh bằng, chữ thứ ba cũng phải là thanh bằng, và các chữ thứ năm và sáu là thanh trắc:
   • Ngắt câu chữ thứ năm: x x B (t) T x x B
   • Ngắt câu chữ thứ sáu: x x B x (t) T x B

Lưu ý rằng một dòng thơ cần phải cân bằng giữa số lượng các thanh bằng và thanh trắc. Ví dụ, có thể có 3 thanh bằng và 5 thanh trắc, hoặc ngược lại, hoặc xen kẽ giữa chúng.

Việc áp dụng nguyên tắc bằng – trắc trong thơ có thể thực hiện linh hoạt tùy thuộc vào ý đồ và tài năng của tác giả. Thực tế, các dòng thơ không tuân theo nguyên tắc cũng có thể rất độc đáo và giá trị, tạo điểm nhấn sáng tạo và đặc biệt cho bài thơ.

Hướng dẫn ngắt nhịp của thể thơ 8 chữ

Cách ngắt nhịp trong bài thơ 8 chữ có thể linh hoạt ở bất kỳ vị trí nào, thường được thực hiện theo các mẫu nhịp như sau: 3/5, 3/3/2, 3/2/3 hoặc 4/4, 2/2/2/2, 5/3,… Cần thay đổi cách ngắt nhịp đều đặn để tạo ra một tiết tấu êm đềm và cuốn hút cho bài thơ.

Dưới đây là một ví dụ cơ bản về cách ngắt nhịp trong thơ 8 chữ trên 4 dòng:

“Ta rắp nâng lời chào (5) / ngày mới mẻ (3), Vì Đông, (2) / Thu, / hay Hạ (2) / (3) cũng như Xuân; Cũng có tình riêng (4) / với lòng thi sĩ (4). Ta vui ca (3) / trông ngày tháng xoay vần (5).”

(Khúc ca hoài xuân – Thế Lữ).

Hướng dẫn gieo vần cho thể thơ 8 chữ

Cách gieo vần cho thể thơ 8 chữ tương tự như với việc gieo vần cho thể thơ 4 chữ. Cụ thể:

1. Gieo vần liên tiếp:
   • Gieo vần liên tiếp bao gồm việc đặt hai vần bằng liền kề sau đó đến hai vần trắc, hoặc ngược lại. Điều này có nghĩa là trong bài thơ, câu 1 vần với câu 2, câu 3 vần với câu 4, hoặc câu 2 vần với câu 3 và câu 4 vần với câu 5.
2. Gieo vần chéo (Vần giãn cách):
   • Gieo vần chéo là việc gieo một vần bằng sau đó đến một vần trắc. Ví dụ, câu 1 vần với câu 3, và câu 2 vần với câu 4.
3. Gieo vần ôm:
   • Gieo vần ôm đặt câu 1 vần với câu 4, và câu 2 vần với câu 3.

Thông qua hướng dẫn này, chúng ta đã nắm được thơ 8 chữ là thể thơ gì, cách gieo vần cho thể thơ 8 chữ cũng như cách ngắt nhịp trong việc sáng tác thể loại này. Hy vọng những thông tin này sẽ hữu ích đối với những ai quan tâm đến thể thơ này.

Xem thêm bài viết:

• Bạch nguyệt quang là gì? Nguồn gốc của bạch nguyệt quang
• Cây rêu là gì? Cách trồng cây rêu tường cho sân vườn